Overslaan en naar de inhoud gaan

Onze Toon Tuin heeft ook regelmatig de interesse van mensen buiten Ede. Deze zomer ontvingen wij een mail van Sara Coningsby, huisarts in Amsterdam. Zij is bezig met een opleiding tot palliatieve zorgarts en wil in november een presentatie houden over therapeutisch tuinieren  voor mensen met kanker. Bij haar speurtocht op internet kwam zij een artikel tegen over onze Toon Tuin. Sara, van oorsprong Engelse en gek op tuinieren, wilde graag een keer op bezoek komen. Zo gezegd zo gedaan. Op woensdag 12 augustus kwam Sara naar Ede en schreef ook nog eens een prachtig verslag over haar bezoek. Bedankt voor je interesse, Sara!

“Het was 33 graden in de schaduw onder de grote eik en we zaten keurig in een kring van plastic stoelen op 1,5 meter afstand van elkaar met warme koffie en koele blikjes fris voor de dorst. Ik was uit Amsterdam naar Tuinencomplex de Koekelt in Ede gereden voor een gesprek met de tuinders van de Toon Tuin (die in normale weersomstandigheden om 13:30-16:00 uur aan het werken zijn) en wat een ontvangst! Wegens de hitte waren zij allemaal in de koele ochtend naar de tuin gekomen om te spitten, wieden, sproeien en oogsten en alsnog om 14:00 uur teruggekomen naar de tuin om mij te vertellen over hun ervaringen met tuinieren op de Toon Tuin.

Ik ben een huisarts in een buitenwijk van Amsterdam en ben bezig met de kaderopleiding palliatieve zorg. Geïnspireerd door het boek van Susan Stuart -Smit (een Britse psychiater) “Tuineren voor de Geest” en door de soelaas en rust die ik ervoer in mijn eigen tuin tijdens de corona pandemie, wilde ik iets meer ontdekken over therapeutisch tuineren in Nederland, met name voor kankerpatiënten. Zo kwam ik op de naam van de Toon Tuin.

De coördinator van het project, Cees van den Heijkant, en oncoloog en bestuurslid van het Toon Hermans Huis in Ede, Eijo Balk, vertelden over het opstarten van het project in 2017. Na een inspirerende lezing over therapeutisch tuinieren van Ellen Kampman, hoogleraar voeding en ziekte in Wageningen, heeft een aantal mensen van het Toon Hermans Huis het initiatief genomen om een ‘healing gardens’-project op te richten waarbij (ex)kankerpatiënten wekelijks bij elkaar komen om te tuinieren. De middag begint met een kopje koffie en er is gelegenheid om bij te praten over het leven buiten de tuin. Dan gaan ze aan het werk. Er wordt serieus getuinierd. Stevige boerenkool, grote trossen tomaten en geurende kruiden getuigen hiervan. Dit jaar is er een kleine kas bij gekomen. Hierin staat een magnifieke komkommerplant waarvan al 51 komkommers zijn geoogst.

Een zaaiplan is dit jaar opgesteld door Koos, een van de vrijwilligers die veel tuinervaring heeft. Er is ook een schema gemaakt voor teeltwisseling en een rooster voor elke avond sproeien als het droog is. Begin 2020 is er een derde stuk grond bij gekomen, nu 220 m2 in totaal. Hierop wordt dit jaar een pluktuin gezaaid en ik begrijp dat het allemaal zo snel groeide dat het moeilijk was om de bloemen van het onkruid te onderscheiden.

Drie vrijwilligers die tuinervaring hebben en het zware werk uitvoeren werken samen met zes deelnemers die kanker hebben (gehad).  Hoge bedden voor zaaien en verspenen, brede paden en aangepast gereedschap helpen de deelnemers een actieve rol te spelen. Het is al langer bekend dat tuinieren een gezonde bezigheid is.  De Toon Tuin is hiervan het levende bewijs. Alle deelnemers vertelden enthousiast over het project en hun oogsten die aan het eind van elke woensdag naar huis genomen worden. In de toekomst wordt een kookworkshop met zelfgekweekt eten gepland.

Samen met de universiteit van Wageningen wordt nu precies onderzocht wat het effect van tuinieren op de gezondheid is.

Maar ik vermoed dat de belangrijkste winsten waarschijnlijk niet meetbaar zijn.  Het helend effect van samen zijn in de buitenlucht met steun van lotgenoten en het wroeten in de aarde, omringd door groen, zijn dingen die je in contact met de natuur en de cycliciteit van het leven brengen.

Een van de deelnemers van het project gaf mij een A4’tje met een stuk waarin zij schreef waarom zij lid is van de Toon Tuin. De laatste zin vond ik ontroerend.

Als ik bezig was het pad (door de bloementuin) gangbaar te maken, denk ik het is net als leven met uitgezaaide kanker. Het lijkt alsof er geen weg is, maar als je goed kijkt is er een weg en er zijn altijd mensen die je verder willen helpen.

Ik ging naar huis met bewondering voor het project en komkommer nummer 52, die dezelfde dag in de salade ging. Het was verrukkelijk.”